O mundo da música, cun percorrido tan longo como o da historia humana e repleto de mentes fascinantes, segue agochando no seu seo un inxente número de historias, algunhas moi descoñecidas, que paga a pena sacar do esquecemento.
Unha das máis particulares é a de Moondog. A historia deste músico norteamericano atopábase ata hai uns anos nunha situación de relativo descoñecemento, mais co paso do tempo e dunha maneira bastante inexplicable (agás que o consideremos un adiantado ao seu tempo que por fin acada recoñecemento) está chegando aos oídos de máis xente.
Pode que o nome, así de entrada, non lle resulte familiar a moitos (menos aínda se falamos do auténtico, Louis Thomas Hardin), pero seguro que máis dunha persoa cae na conta se falamos do “Vikingo da Sexta Avenida”, e aínda serán máis os que o recoñezan se ven unha foto como a de debaixo destas liñas.
Pero… que se atopa detrás dunha figura tan particular, un cego de case dous metros de estatura vestido de vikingo, que pasou anos (décadas!) nas rúas de Nova York, case sempre no mesmo punto, chegando a ser incluído como atracción nas guías turísticas da cidade? Pois sendo claros e directos, un dos maiores xenios da música do séxulo XX.
Mais comecemos polo principio…
Louis Thomas Hardin nace no ano 1916, en Marysville, Estados Unidos, e dende moi cedo, xa aos cinco anos, comeza a interesarse polo mundo da música tocando unha batería que el mesmo constrúe.
Todo (salvo o seu interese pola música) cambia aos 16 anos, cando un accidente cun cartucho de dinamita faille perder a vista, quedando cego para o resto da súa vida. Xunto a visión Louis perde tamén a fe que o seu pai, Ministro da igrexa episcopaliana, lle inculcara desde pequeno. A partir deste intre céntrase na música de forma definitiva, percorrendo tantas escolas musicais especializadas en persoas cegas como lle é posible, poñendo en práctica o oído e aprendendo a compoñer pola súa conta.
Buscando a independencia total, marcha en soidade a Nova York, onde permanecerá dende finais dos corenta ata o ano setenta e dous. Alí destaca rapidamente pola súa imaxe: “a primeira vez que cheguei a Nova York dixéronme que parecía un home coa cara de Cristo. Despois duns anos soportándoo, díxenme que xa era suficiente, que non quería esa conexión. Tiña que buscar unha imaxe que fora non-cristiá”. Comeza entón a vestir a túnica, a lanza e o casco vikingos, todo confeccionado por el mesmo tomando coma referencia a súa interpretación de Odín. Aparece tamén nesta época o nome de Moondog, coma un aspecto máis do seu cambio de vida; un recordo de infancia, homenaxe a Lindy, un can da súa familia que “ouveaba á lúa moito máis do que calquera outro can que nunca vira”, en palabras do propio Louis.
E comezou a lenda.
Xa asentado na cidade, decide tomar a rúa coma o seu hábitat natural, situándose habitualmente entre a Sexta Avenida e a Rúa 54, preto da famosa sala de concertos Carnegie Hall e da Rúa 52. Faise co espazo ata o punto de que o lugar chegará a ser coñecido coma Moondog Corner unha vez se fixo famoso. Nas rúas estadounidenses combina tocar e vender música, recitar poesía e pedir diñeiro con pasar boas cantidades de tempo en absoluto silencio. Pronto chama a atención do mundo musical da cidade, primeiro polo seu aspecto, e máis adiante porque se decatan de que están ante un auténtico xenio. É así coma o noso protagonista comeza a conxeniar con recoñecidísimos músicos como Leonard Berstein, Stravinsky ou Phillip Glass (co que chega a vivir durante un tempo, dedicando todas as noites a compoñer xuntos), ou con estrelas do jazz coma Charlie Parker. Este último chega a proporlle gravar un álbum xuntos, algo que finalmente non sucede pola pronta morte do artista, ao que Moondog lle dedicaría Bird’s Lament, unha das súas cancións máis coñecidas.
Ao longo destes anos publicará diversos álbums, incluíndo os Moondog (69) e Moondog 2 (71), lanzados por Columbia, onde alcanza algúns dos puntos máis álxidos da súa carreira compositora. Son dous discos realmente recomendables e os que maior (case inexistente, de todas maneiras) éxito comercial lle reportan. Aínda que a maioría da xente que o ve pola rúa non ten ni idea da súa carreira musical, unha que combinaba o jazz, a música nativa americana ou os sons da rúa entre outros moitos elementos, convértese, coma dicíamos, en todo un referente da cidade.
Pero chega o ano 72 e Moondog, farto xa da gran urbe, deixa a súa antiga vida e múdase a unha casa de campo que tiña en Candor, Nova York. Pouco despois embárcase nunha xira de concertos por Alemaña, no 74, e a súa existencia volve dar un xiro total. Tras decidir afincarse alí, afirmando que era en Europa onde atopaba as súas raíces espirituais, aparece alguén fundamental nesta historia: Ilona Goebel, estudante de arqueoloxía que o atopa facendo autostop nunha estrada e o recolle.
Ilona, fascinada ante o talento que ten ante os seus ollos, decide invitalo á súa casa e a convivir coa súa familia, quedando esta última tamén impresionada pola figura de Moondog. Entre todos axúdanlle a organizar concertos e gravar as súas composicións, dándolle todo o necesario e unha tremenda liberdade para que só tivese que se preocupar de seguir creando nova música. Ilona convértese nunha figura que fundamental para el a todos os niveis durante o resto da súa vida. Desempeña toda clase de funcións, dende axente ou organizadora de todo o relativo con el, ata encargada de transcribir as súas composicións. “Estou a vivir no paraíso do compositor. Estou rodeado de músicos, teño as miñas comidas a tempo, non teño frío e, o mellor, estou libre para a miña música”.
Con eles vivirá 25 anos, ata a súa morte en 1999 con 83 anos, recorrendo durante este período diversas partes de Europa para ofrecer concertos e gravando unha inxente cantidade de novas composicións. Son estes, parece que poderíamos dicir fóra de toda dúbida, os anos máis felices do artista. Só nunha ocasión volvería a Nova York, xa como auténtico profeta na súa terra e recoñecido compositor, para dirixir á Orquesta Filarmónica de Brooklyn no ano 89.
Conta na súa carreira 16 álbums, incluíndo o póstumo Bracelli und Moondog, do ano 2005, ademais numerosos instrumentos inventados por el mesmo, todos de particular nome, coma o “oo”, o “hüs”, o “ooo-ya-tsu” ou a “trimba”, que é probablemente o máis famoso, e que consiste nun instrumento de percusión triangular. Recoñecido por músicos coma Dylan, que o chegou a mencionar no ano 63 nun dos seus poemas: “the new Premise’s playin an Moondog’s beatin his drum an sayin his lines”, ou por Bowie, que asegura que foi a primeira imaxe de Nova York que realmente chamou a súa atención cando chegou á cidade: “cheguei aquí no ano 1971, e a primeira imaxe gráfica que tiven foi a de Louis Hardin, mellor coñecido coma Moondog”, pasando por Janis Joplin, quen cantaría All is loneliness con Big Brother & Holding. Tamén se relacionaría con xenios doutros ámbitos, como o da literatura, con Ginsberg ou Burroughs; ou o da pintura, con Dalí.
Estamos ante un dos maiores xenios do século XX. Alguén que, máis alá da súa imaxe produto dunha mente doutro mundo, debería ser coñecido pola súa obra musical. Que se adiantou ao seu tempo por décadas. Que non tivo medo de levar por diante o cerrado mundo da música pop “a raza humana morrerá nun tempo de 4/4”, e que facía algo que el mesmo definía, de forma simple e sen darlle máis voltas, coma “Moondog music”, con pezas coma Cosmos I and II, de nove horas, para mil músicos e nunca interpretada; ou The Creation, na que estivo traballando durante vinte anos. Que quixo vivir sempre da forma que mellor considerou “recibín moitas ofertas de persoas que dixeron que podían axudarme, pero que era necesario que me vestise de forma convencional. Ao final valorei máis a miña liberdade de expresión para vestirme como me daba a gana que avanzar na miña carreira coma compositor. Quería facer o meu, e non me importaba se podía afectar ao meu futuro musical”. “Podes ser ti mesmo en calquera época, non tes que seguir á manada”. A súa era unha particular filosofía vital “son un observador da vida, non tomo partido e non son partícipe. Estou na sociedade regramentada, pero non formo parte dela”. Por riba de todo, tratouse dun músico de verdade, como reflexa un dos últimos desexos “por favor, coidade da miña música”.
Nos últimos anos estanse a levar adiante algúns tímidos intentos por contextualizar a Moondog de forma completa, “devolvéndolle” a súa carreira musical a un home que figura na historia, principalmente, pola súa particular estética. Recompilacións coma The Viking of Sixth Avenue ou The German Years 1977-1999 dan boa conta disto. Evidentemente unha ferramenta coma Internet que permite indagar máis na súa persoa tras saber da súa existencia tamén axuda. Creo que paga a pena deixarmos de lado a aparencia da clásica fotografía do home enorme de longas barbas e melena nas rúas de Nova York. Fagámoslle caso e coidemos das súas creacións, pois nelas atopamos a un xenio da música, un auténtico artista que deixou centos de obras compostas, incluíndo 81 sinfonías. Un compositor que puido ter unha das carreiras musicais máis importantes de todo o século XX (por falta de talento non ía ser) e que decidiu non explotar, todo por vivir a vida á súa maneira.
Mais ao final, só o tempo dirá se de Moondog quedamos coa súa imaxe ou coa súa obra.
